Tytuł I. O religii
Art. 1.
Religia katolicka, apostolska, rzymska jest religią stanu.
Art. 2.
Wszelka cześć religijna jest wolna i publiczna.
Art. 3.
Księstwo Warszawskie podzielone będzie na sześć diecezji, będzie w nim jedno arcybiskupstwo i pięć biskupstw.
Art. 4.
Znosi się niewolę. Wszyscy obywatele są równi przed obliczem prawa. Stan osób zostaje pod opieką trybunałów.
Tytuł II. O rządzie.
Art. 5.
Korona książęca warszawska jest dziedziczną w osobie króla saskiego, jego potomków, dziedziców i następców, podług porządku następstwa ustanowionego w domu saskim.
Art. 6.
Rząd jest w osobie króla. On sprawuje w całej swojej zupełności urzędowania władzy wykonawczej. Przy nim jest praw początkowanie.
Art. 7.
Król może zlać na wicekróla część swojej władzy, której jemu samemu przez siebie sprawować nie będzie się podobało.
Art. 8.
Jeżeli królowi nie podoba się mianować wicekróla, mianuje prezesa rady ministrów.
W tym przypadku interesy rozmaitych ministrów będą roztrząsane w tej radzie dla przedstawienia ich królowi do potwierdzenia.
Art. 9.
Król zwołuje, odracza i wyznacza dzień na zgromadzenie głównego sejmu. Zwołuje także sejmiki, czyli zgromadzenia powiatowe, i zgromadzenia gminne. Prezyduje w senacie, gdy to przyzwoitym osądzi.
Art. 10.
Dobra korony książęcej składają się naprzód: z rocznego dochodu, wynoszącego siedem milionów zł polskich, przez połowę w dobrach królewskich, a przez połowę w gotowiźnie ze skarbu publicznego, po wtóre: z pałacu królewskiego w Warszawie i Pałacu Saskiego.
Tytuł III. O ministrach i radzie stanu.
Art. 11.
Skład ministerium jest następujący: Minister sprawiedliwości, minister wewnętrzny policji i czci religijnych, minister wojny, minister przychodów i skarbu, minister policji, minister sekretarz stanu. Ministrowie są odpowiedzialnymi.
Art. 12.
Gdy się królowi spodoba zdać na wicekróla część władzy swojej; której sobie samemu nie zachował, każdy z ministrów pracuje oddzielnie z wicekrólem.
Art. 13.
Jeżeli król nie mianuje wicekróla, ministrowie zgromadzają się na Radę ministerialną, stosownie do tego, co się rzekło wyżej w 8 artykule.
Art. 14.
Rada Stanu składa się z ministrów. Zgromadza się pod prezydencją króla lub wicekróla, albo prezesa mianowanego przez króla.
Art. 15.
Rada Stanu roztrząsa, układa i uchwala projekta do prawa lub urządzenia administracji publicznej, które podaje każdy minister w przedmiotach tyczących się swych wydziałów.
Art. 16.
Czterech referendarzy przydanych jest do Rady Stanu, już to do przedstawienia rzeczy administracyjnych i tych, w których Rada stanowi, jako Sąd Kasacyjny, już też dla znoszenia się rady z komisjami Izby Poselskiej.
Art. 17.
Rada Stanu rozpoznaje kolizje jurysdykcji między władzami administracyjnymi i władzami sądowymi, tudzież spory w administracji i oddane pod sąd agentów administracji publicznej.
Art. 18.
Decyzje, projekty praw, wyroki i urządzenia roztrząsane w Radzie Stanu podlegają zatwierdzeniu królewskiemu.
Tytuł IV. O sejmie głównym.
Art. 19.
Sejm składa się z dwóch izb, to jest z izby pierwszej, czyli izby senatorskiej, i z drugiej izby, czyli poselskiej.
Art. 20.
Sejm główny zgromadza się co dwa lata w Warszawie, a to w czasie oznaczonym aktem zwołującym, wydanym od króla. Sejm nie trwa dłużej jak dni 15.
Art. 21.
Do niego należy właściwie naradzanie się względem prawa podatkowego, czyli prawa przychodów skarbowych, względem praw tyczących się odmian, które uczynić wypada bądź w prawodawstwie cywilnym, bądź w prawodawstwie kryminalnym, bądź też w systemacie menniczym.
Art. 22.
Projekty do praw ułożone w radzie stanu będą przesyłane głównemu sejmowi za rozkazem króla, uchwalone od izby poselskiej sekretnym kreskowaniem i większością kresek, a potem podane pod sankcję senatu.
Tytuł V. O senacie.
Art. 23.
Senat składa się z osiemnastu członków, to jest sześciu biskupów, sześciu wojewodów, sześciu kasztelanów.
Art. 24.
Wojewodów i kasztelanów król mianuje, biskupów król mianuje, a Stolica Święta instytucję daje.
Art. 25.
W Senacie prezyduje jeden z jego członków, na to mianowany od króla.
Art. 26.
Urzędowania senatorów są dożywotne.
Art. 27.
Projekty do praw uchwalone w izbie poselskiej stosownie do tego, co się niżej powie, przesyłają się do sankcji senatu.
Art. 28.
Senat potwierdza prawo wyjąwszy w przypadkach następujących:
1) jeżeli prawo uchwalone nie było podług formalności przepisanych konstytucją lub jeżeli obrady zdarzonym gwałtem jakim zamieszane zostały;
2) jeżeli mu wiadomo, że prawo nie było przyjęte większością głosów;
3) jeżeli senat uznaje, że prawo jest przeciwne albo bezpieczeństwu kraju, albo przepisom niniejszej ustawy konstytucyjnej.
Art. 29.
W przypadku, gdyby dla jednej z powyższych pobudek odmówił senat sankcji prawu jakiemu, tenże senat nadaje królowi przez uchwałę wyszczególniającą powody potrzebną moc do uchylenia uchwały poselskiej.
Art. 30.
Kiedy odmówienie sankcji ze strony senatu gruntuje się na jednym z dwóch pierwszych przypadków, w artykule 28 wytkniętych, naówczas król po wysłuchaniu rady stanu może nakazać odesłanie projektu prawa do izby poselskiej z zaleceniem, ażeby porządnie postępowała: Jeżeliby zaś tenże sam nieład został ponowiony bądź w porządku zgromadzenia; bądź w formalnościach obradom przepisanych, izba poselska tym samym jest rozpuszczona i król nakazuje nowe wybory.
Art. 31.
W przypadku rozwiązania izby poselskiej prawo tyczące się przychodów skarbowych zostaje przedłużone na rok jeden, a prawa cywilne lub kryminalne mają mieć moc swoją bez żadnego określenia i zmiany.
Art. 32.
Gdy senat odmówił sankcji prawu, może równie król i we wszystkich przypadkach mianować nowych senatorów i odesłać potem prawo do senatu. Z tym wszystkim senat nie będzie mógł być złożonym z więcej jak sześciu biskupów, dwunastu wojewodów i dwunastu kasztelanów.
Art. 33.
Gdy król użył prawa nadanego artykułem poprzedzającym, naówczas miejsca wakujące w senacie między wojewodami i kasztelanami dopóty nie będą obsadzone, póki senat nie zmniejszy się do liczby 23 artykułem oznaczonej.
Art. 34.
Skoro Senat potwierdził prawo lub król pomimo pobudek uchwały senatu nakazał je ogłosić, projekt ten staje się prawem natychmiast obowiązującym.
[edytuj] Tytuł VI. O izbie poselskiej.
Art. 35.
Izba poselska składa się: 1) z sześciudziesiąt posłów mianowanych na sejmikach, czyli zgromadzeniach szlachty każdego powiatu, licząc po jednym z powiatu; posłowie powinni mieć najmniej 24 lat ukończonych, być w zupełnym używaniu praw swoich lub usamowolnionymi; 2) z czterdziestu deputowanych od gminów.
Art. 36.
Cały kraj Księstwa Warszawskiego dzieli się na czterdzieści zgromadzeń gminnych, to jest osiem w mieście Warszawie, a trzydzieści dwa na resztę kraju.
Art. 37.
Każde zgromadzenie gminne powinno liczyć sobie przynajmniej sześciuset obywateli mających prawo do głosowania.
Art. 38.
Członkowie Izby Poselskiej urzędują wciąż dziewięć lat, a odnawiają się w trzeciej części co lat trzy. A zatem na pierwszy raz tylko trzecia część członków Izby Poselskiej urzędować będzie przez trzy lata, a druga część przez lat sześć. Lista wychodzących członków w tych dwóch epokach przez los się ustanowi.
Art. 39.
W Izbie Poselskiej prezyduje marszałek, wybrany z jej łona, a przez króla mianowany.
Art. 40.
Izba Poselska deliberuje nad projektami do praw, które potem odsyła pod sankcję Senatu.
Art. 41.
Każdego sejmu taż izba mianuje większością sekretnych kresek trzy komisje składające się każda z pięciu członków, to jest: komisję przychodów skarbowych, komisję prawodawstwa cywilnego, komisję prawodawstwa kryminalnego. Marszałek prezydujący w izbie poselskiej donosi przez poselstwo radzie stanu o mianowaniu rzeczonych komisji.
Art. 42.
Gdy rada stanu projekt do prawa ułoży, uwiadomia o tym komisję, której się tyczy przedmiot prawa, przez ministra tego wydziału, do którego się tenże przedmiot ściąga i za pośrednictwem referendarzów przydanych do rady stanu. Jeżeli komisja ma jakie uwagi do przełożenia względem projektu do prawa, zgromadza się u tegoż ministra. Referendarze, którym polecone było doniesienie o projekcie do prawa przypuszczeni są do tych konferencji.
Art. 43.
Jeżeli komisja obstaje przy swoich uwagach i żąda określenia w projekcie do prawa, minister donosi o tym radzie stanu. Rada stanu może przypuścić członki komisji do roztrząsania w gronie swoim szczegółów projektu do prawa, które zdawały się potrzebować określenia.
Art. 44.
Rada stanu powziąwszy wiadomość o uwagach komisji bądź z doniesienia ministra, bądź przez roztrząśnienie w jej zgromadzeniu zaszłe, stanowi ostatecznie opis projektu do prawa, który się przesyła do izby poselskiej, aby o nim stanowiono.
Art. 45.
Członki rady stanu są tym samym członkami izby poselskiej; zasiadają w niej i mają głos stanowczy.
Art. 46.
Członki tylko rady stanu i członki komisji poselskiej mają prawo mówienia w izbie bądź w przypadku zgodności rady i komisji względem projektu do prawa, końcem dobitniejszego wystawienia pożytków jego, bądź w przypadku rozróżnienia zdań, końcem jawniejszego okazania lub zbijania nieprzyzwoitości onegoż. Żaden inny członek nie może zabierać głosu względem projektu do prawa.
Art. 47.
Członki komisji mogą oświadczyć zdanie swoje osobiste względem projektu do prawa, a to bądź gdy z większością zdań w komisji, bądź gdy z mniejszością trzymali. Przeciwnie zaś członki rady stanu mogą tylko mówić za projektem do prawa, ułożonym w radzie.
Art. 48.
Gdy marszałek prezydujący w izbie poselskiej uzna, iż rzecz dosyć jest wyjaśnioną, może koniec uczynić roztrząsaniu i podać projekt prawa do kreskowania. Izba kreskuje sekretnie i stanowi prostą większością kresek.
Art. 49.
Gdy prawo przejdzie, Izba Poselska odsyła je zaraz do Senatu.
[edytuj] Tytuł VII. O sejmikach i zgromadzeniach gminnych.
Art. 50.
Sejmiki, czyli zgromadzenia powiatowe, składają się ze szlachty powiatu.
Art. 51.
Zgromadzenia gminne składają się z obywatelów właścicielów nieszlachty i innych obywatelów, mających prawo wchodzenia do nich, jako się niżej powie.
Art. 52.
Zgromadzenia gminne król zwołuje. Uniwersały zwołujące oznaczą miejsce, dzień ich zebrania się, działania, do których mają przystąpić, i jak długo trwają.
Art. 53.
Nikt nie może głosować, kto nie ma 21 lat skończonych, kto nie używa praw swoich i jest pod opieką. Uwolnienie spod opieki może dotąd następować po 21 roku skończonym, pomimo wszystkich przeciwnych temu praw i zwyczajów.
Art. 54.
Każdy sejmik, czyli zgromadzenie powiatowe, wybiera posła, i podaje kandydatów do rad departamentowych i powiatowych, tudzież do sądów pokoju.
Art. 55.
Na sejmikach prezyduje marszałek, mianowany przez króla.
Art. 56.
Sejmiki te dzielą się na 10 oddziałów, każdy oddział składa się z powiatów przedzielonych jednym lub kilkoma powiatami. Dwa oddziały nie mogą być w jednymże czasie zwoływane.
Art. 57.
Deputowanych w gminach wybierają zgromadzenia gminne. Podają także podwójną listę kandydatów do rad municypalnych.
Art. 58.
Mają prawo głosowania za zgromadzeniach gminnych: 1) każdy obywatel właściciel nieszlachcic; 2) każdy rękodzielnik i przełożony nad czeladzią warsztatową, każdy kupiec mający własny swój zapas w sklepie lub magazynie wartości 10000 zł polskich; 3) wszyscy plebani i wikariusze; 4) każdy artysta i obywatel znakomity z talentów, wiadomości lub przysług uczynionych bądź handlowi, bądź kunsztom; 5) każdy podoficer i żołnierz, który będąc ranny lub odbywszy kilka kampanii otrzymał uwolnienie od służby; 6) każdy podoficer i żołnierz czynnie w służbie będący, który za dobre sprawowanie się otrzymał ozdobę honorową; 7) oficerowie wszelkiego stopnia. Rzeczeni oficerowie, podoficerowie i żołnierze w aktualnej zostający służbie, którzy by byli na garnizonie w mieście, gdzie się zgromadzenie gminne zbierze, nie będą mogli używać, w tym tylko przypadku prawa dozwolonego niniejszym artykułem.
Art. 59.
Listę głosujących właścicielów ułoży municypalność, a zaświadczą ją egzekutorowie podatków. Listę plebanów i wikariuszów ułoży prefekt, a podpisze minister wewnętrzny. Listę oficerów, podoficerów i żołnierzy, wyrażonych w powyższym artykule, ułoży prefekt a podpisze minister wojny. Listę rękodzielników i majstrów warsztatu, tudzież kupców, mających fundusz w sklepie, magazyn lub fabrykę, czyniące w kapitale 10 000 złp. i listę obywatelów znakomitych talentami, wiadomościami i przysługami uczynionymi, bądź kunsztom, bądź handlowi, ułoży prefekt, a zatwierdzi corocznie Senat. Obywatele, znajdujący się w ostatnim z wyż rzeczonym przypadków, mogą podawać prosto do Senatu prośby swe z dowodami wspierającymi ich żądania.
Art. 60.
Senat w każdym przypadku, gdzieby miał powód do mniemania, iż się w ułożenie list wcisnęło jakie nadużycie, może nakazać ułożenie innych.
Art. 61.
Zgromadzenia gminne nie mogą być zwołane w jednymże czasie w całym powiecie, lecz będzie zawsze ośmiodniowa przerwa między zebraniem się każdego z nich, wyjąwszy jednak zgromadzenia miasta Warszawy, które mogą być w jednymże czasie po dwa tylko razem zwołane.
Art. 62.
Na zgromadzeniach gminnych prezyduje obywatel mianowany od króla.
Art. 63.
Żadne roztrząsanie jakiejkolwiek bądź natury, żadne uchwalenie próśb lub przełożeń nie będzie miało miejsca na sejmikach i zgromadzeniach gminnych. Trudnić się tylko powinni wyborem bądź deputowanych, bądź kandydatów, których liczba, jak się rzekło wyżej, poprzedniczo jest oznaczona przez listy okólne zwołujące.
Tytuł VIII. Podział kraju i administracja.
Art. 64.
Kraj zostaje podzielony na sześć departamentów.
Art. 65.
Administracja każdego departamentu jest przy prefekcie. W każdym departamencie jest rada interesów spornych składająca się najmniej z 3 członków, a najwięcej z 5, i ogólna rada departamentowa składająca się najmniej z 16 członków, a najwięcej z 24.
Art. 66.
Administracja w powiatach będzie przy podprefektach. W każdym powiecie jest rada powiatowa składająca się najmniej z 9 członków, a najwięcej z 12.
Art. 67.
W każdej municypalności administracja będzie przy burmistrzu, czyli prezydencie. Będzie w każdej municypalności rada municypalna składająca się z 10 członków, gdzie jest 2500 mieszkańców lub mniej, a z 30 w miastach, gdzie ludność przechodzi 5000 mieszkańców.
Art. 68.
Prefektów, radców prefektur, podprefektów i burmistrzów mianuje król bez poprzedzającego przedstawienia. Członków rad departamentowych i rad powiatowych mianuje król z podwójnej listy kandydatów, przedstawionych od sejmików powiatowych. Odnawiają się przez połowę, co da lata. Członków rad municypalnych mianuje Król z podwójnej listy kandydatów, podanych od zgromadzeń gminnych. Odnawiają się przez połowę co lat dwa. Rady departamentowe, powiatowe i municypalne mianują prezydenta w łonie swoim wybranym.
Tytuł IX. Porządek sądowy.
Art. 69.
Kodeks Napoleona będzie prawem cywilnym Księstwa Warszawskiego.
Art. 70.
Rozprawa jest publiczną w rzeczy cywilnej i kryminalnej.
Art. 71.
W każdym powiecie będzie sąd pokoju, w każdym departamencie trybunał cywilny pierwszej instancji, na dwa departamenty jeden sąd sprawiedliwości kryminalnej, na całe Księstwo Warszawskie jeden tylko Sąd Apelacyjny.
Art. 72.
Rada Stanu, do której należą czterej referendarze mianowani przez króla, odbywa obowiązki Sądu Kasacyjnego.
Art. 73.
Sędziów pokoju mianuje król z potrójnej listy kandydatów, podanych do sejmików powiatowych. Odnawiają się w trzeciej części co dwa lata.
Art. 74.
Porządek sądowy jest niepodległy.
Art. 75.
Sędziów trybunałów pierwszej instancji, sądów kryminalnych i sądu odzewnego (apelacyjnego) król mianuje dożywotnio.
Art. 76.
Sąd apelacyjny bądź na doniesienie prokuratora królewskiego bądź na doniesienie jednego z prezesów, może żądać od króla złożenia sędziego trybunału pierwszej instancji lub sądu kryminalnego, którego mieni się być winnym niewiernego sprawowania obowiązków. Złożenia sędziego Sądu apelacyjnego może żądać Rada Stanu, pełniąca obowiązki Sądu kasacyjnego. W tych tylko przypadkach król może dać wyrok złożenia sędziego.
Art. 77.
Wyroki sądów i trybunałów wychodzą w imieniu króla.
Art. 78.
Ius agratiandi [prawo łaski] służy królowi: on tylko może darować lub zwolnić karę.
Tytuł X. O sile zbrojnej.
Art. 79.
Siła zbrojna składać się będzie ze 30 000 ludzi wszelkiego rodzaju żołnierza, obecnego pod bronią, nie licząc w to gwardii narodowych.
Art. 80.
Król może przyzwać do Saksonii część wojska Księstwa Warszawskiego, zastępując go równa liczbą wojska saskiego.
Art. 81.
W przypadku, gdyby okoliczności wymagały, ażeby oprócz wojska Księstwa Warszawskiego, posłał król do tego Księstwa inne korpusy wojska saskiego, żaden inny podatek i ciężar publiczny, jakie by były upoważnione prawem podatkowym.
Tytuł XI. Urządzenia ogólne.
Art. 82.
Wszyscy urzędnicy nie dożywotni, nawet wicekról, mogą być według woli króla złożeni, prócz posłów.
Art. 83.
Nikt nie może sprawować urzędów bądź duchownych, bądź cywilnych, bądź też sądowych, kto nie jest obywatelem Księstwa Warszawskiego.
Art. 84.
Wszystkie akta rządowe, prawodawcze, administracyjne i sądowe pisane będą w języku narodowym.
Art. 85.
Ordery cywilne i wojskowe, będące dawniej w Polsce, utrzymują się, a król jest naczelnikiem tych orderów.
Art. 86.
Niniejszy statut konstytucyjny będzie dopełniony urządzeniami, wydawanymi przez króla, a roztrząsanymi w jego Radzie Stanu.
Art. 87.
Prawa i urządzenia administracji publicznej będą ogłoszone w Dzienniku praw, i aby obowiązywały, nie potrzebują innego kształtu ogłoszenia.
[edytuj] Tytuł XII. Urządzenia przemijające.
Art. 88.
Podatki, jakie są teraz, będą wybierane aż do 1 stycznia 1809.
Art. 89.
Nic nie będzie odmienianym co do teraźniejszej liczby i organizacji wojska dotąd, aż póki w tej mierze pierwszy zwołany sejm główny nie postanowi.
Członkowie Komisji Rządzącej
[Podp.] Małachowski, Prezes. Gutakowski. Stanisław Potocki. Działyński. Wybicki. Bieliński. Sobolewski. Łuszczewski, Sekretarz Jeneralny
Napoleon, z Bożej łaski i przez Konstytucję, Cesarz Francuzów, Król Włoski, Protektor Konfederacji Reńskiej: potwierdziliśmy i potwierdzamy powyższą Ustawę Konstytucyjną podana nam w skutku 5 artykułu traktatu zawartego w Tylży, a którą My uważamy za zdolną dopełnić nasze obowiązanie względem ludów Warszawy i Wielkiej Polski, godząc oraz ich swobody i przywileje ze spokojnością państw ościennych.
Działo się w Pałacu Królewskim w Dreźnie, dnia 22 lipca 1807 r.
Napoleon
Na rozkaz Cesarza
Minister Sekretarz Stanu
Hugo B. Maret
czwartek, 20 maja 2010
środa, 19 maja 2010
Legiony Polskie we Włoszech
Jan Henryk Dąbrowski
Wielu Polaków, mimo że znaleźli się na terenach różnych państw, chciało odzyskać wolność niemal natychmiast. Część z nich zamierzała uzyskać wsparcie innych krajów, gdyż zdawała sobie sprawę, że sami nie będą żadnym zagrożeniem dla zaborców. Jedną z takich osób był generał Jan Henryk Dąbrowski (1755-1818), którego wówczas już znano, ponieważ brał udział w wojnie ,,kartoflanej” w latach 1778-1779 (o sukcesję bawarską po śmierci Maksymiliana Józefa Wittelsbacha, w której Prusy pokonały Austrię), wojnie polsko-rosyjskiej 1792 (w obronie konstytucji 3 maja) oraz w powstaniu kościuszkowskim (2 października 1794 roku udało mu się zająć Bydgoszcz, a następnie wkroczyć na terytorium Prus Królewskich). Dzięki temu był doświadczonym wojskowym, cieszącym się powszechnym szacunkiem.
Początkowo jednak Dąbrowski chciał odbudować państwo polskie w oparciu o sojusz z Prusami. W marcu 1796 roku przebywał w Berlinie, gdzie przekonywał króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II (rządził w latach 1786-1797), że jest gotów poprzeć ideę utworzenia państwa prusko-polskiego, którym mieliby rządzić Hohenzollernowie. Przedstawił także plan powstania przeciwko Austrii i Rosji, które miało być wsparte sojuszem francusko-pruskim. Równocześnie prowadził też rozmowy z przedstawicielami Republiki Francuskiej.
Plany współpracy z Prusami załamały się jednak z powodu dwulicowości Berlina. Dąbrowski udał się przez Saksonię do Paryża, gdzie 30 września rozpoczął pertraktacje z rządem francuskim, w których w ogólnych zarysach przedstawił plan powołania polskiego wojska. Dyrektoriat odesłał generała do Napoleona Bonapartego (1769-1821), który prowadził działania zbrojne na terenie Półwyspu Apenińskiego, gdyż konstytucja Francji zabraniała służby cudzoziemcom lub tworzenia formacji cudzoziemskich przy armii francuskiej. Z tego powodu wojska Dąbrowskiego musiały podlegać jednemu z państw sprzymierzonych z Francją. Takim krajem była Republika Lombardzka utworzona w maju 1796 roku przez Napoleona. W myśl zamierzeń Dąbrowskiego oddziały polskie miały się składać z żołnierzy z zaboru austriackiego wziętych uprzednio do niewoli przez Francuzów oraz uczestników powstania kościuszkowskiego przebywających na emigracji.
2 grudnia 1796 roku doszło w Mediolanie do spotkania generałów Jana Henryka Dąbrowskiego z Bonapartem. Początkowo Korsykanin podchodził do planu utworzenia Legionów Polskich ze sporą rezerwą, co spowodowane było między innymi intrygami Józefa Sułkowskiego (1773-1798), służącego już wcześniej Napoleonowi, który w Dąbrowskim widział zwolennika ,,starych porządków”. Ważny był też fakt, że Bonaparte nie znał Polski i Polaków, dlatego nie miał do nich zaufania. Sułkowski mówił mu o naszej ojczyźnie jako o kraju ,,butnych, niesfornych, a często przedajnych magnatów, sobkowskiej i piwnicznej szlachty, ciemnego i wynędzniałego mieszczanina, pasożytniczego Żyda, straszliwie uciśnionego chłopa, który na próżno usiłowała ratować nieliczna garść patriotów”. Mimo to 9 stycznia 1797 roku Dąbrowski zawarł umowę z Rządem Tymczasowym Lombardii o utworzeniu Legionów Polskich posiłkujących Republikę Lombardzką (później zostały przekształcone w Polski Korpus Posiłkowy Republiki Cyzalpińskiej i wreszcie w Legię Włoską). Jeden z punktów memoriału przedłożonego Administracji Generalnej Rzeczypospolitej Lombardzkiej mówił : ,,Polacy ofiarując swą służbę Lombardii pragnęliby, ażeby wzięła ona pod uwagę ich sytuację”. Umundurowanie legionistów nawiązywało do tradycji polskiej, żołnierze nosili szlify w barwach narodowych Lombardii z napisem ,,Ludzie wolni są braćmi” oraz kokardę francuską. W maju 1797 Legiony podzielono na dwie legie : pierwszą pod dowództwem generała Józefa Wielhorskiego (1759-1817) i drugą, pod dowództwem generała Franciszka Rymkiewicza (1756-1799). Utworzono także batalion artylerii i pułk jazdy.
20 stycznia 1797 Dąbrowski wydał w czterech językach odezwę do rodaków na terenie dawnej Rzeczypospolitej i na emigracji oraz do wojskowych służących w obcych armiach. Wzywała do wstępowania pod ,,polskie sztandary”. Wywołała ona różne reakcje. Przeciwnikami idei legionowej byli ludzie związani z Deputacją, założoną w 1795 roku przez Dionizego Mniewskiego (ok.1750-ok.1808), księdza Franciszka Ksawerego Dmochowskiego (1762-1808), Józefa Kalasantego Szaniawskiego (1764-1843) i Gabriela Taszyckiego (1755-1809). Szczególnie krytycznie nastawiony był generał Józef Zajączek (1752-1826), który uważał, że Dąbrowskiemu brakuje umiejętności dowódczych.
Armia obywatelska
Początkowo zgłosiło się ponad tysiąc ochotników. Ich liczba rosła, by w maju 1797 roku osiągnąć ok. 7 tys. żołnierzy. Legiony Polskie stały się formacją wojskową nowego typu – miały charakter wojska narodowego, w którym starano się kształcić zwykłych żołnierzy na świadomych obywateli. Wprowadzono naukę czytania i pisania, uczono historii, a także uroczyście obchodzono rocznice ważnych wydarzeń narodowych, jak na przykład uchwalenie Konstytucji 3 maja. Zakazano również stosowania kar cielesnych, a ochotników próbowano włączać do współdecydowania w sprawach gospodarczych wojska. Zupełnie odwrotnie było w armiach zaborczych, w których narzędziem utrzymywania porządku była najczęściej chłosta.
O działaniach Legionów Polskich opowiada Mazurek Dąbrowskiego (Pieśń Legionów Polskich we Włoszech) – utwór napisany przez Józefa Wybickiego (1747-1822) na melodię popularnej wówczas piosenki śpiewanej na Podlasiu i Pomorzu Gdańskim w połowie XVIII wieku. Pierwszy raz zagrano go publicznie 20 lipca 1797 roku w ówczesnej głównej kwaterze Legionów w Reggio Emilia (początkowo znajdowała się w Bolonii, później została przeniesiona do Reggio Emilia, a następnie do Mediolanu). Podczas powstania listopadowego był śpiewany jako hymn narodowy, a w 1927 roku ,,Mazurek Dąbrowskiego” został oficjalnie hymnem państwowym.
Szlak bojowy
Początkowo Legiony Polskie uczestniczyły w walkach pod Rimini, Weroną i nad jeziorem Garda. Jednak w kwietniu 1797 roku, kiedy wojska Napoleona dotarły pod Wiedeń, Austriacy podpisali z Francuzami preliminaria pokojowe w Loeben, a następnie zawarli pokój w Campo Formio 17 października 1797 roku. Na jego mocy Austria zrzekała się Belgii i posiadłości na lewym brzegu Renu oraz Lombardii, uznawała wpływy francuskie w Holandii, sama zachowywała natomiast Wenecję. Wielu uważało wówczas, że Legiony Polskie utraciły swoje znaczenie i przestały być użyteczne. Okazało się jednak, że Bonaparte, który przez prawie cały okres zwany epoką napoleońską prowadził liczne wojny, korzystał z ich pomocy jeszcze przez kilka lat.
W 1798 roku Legiony okupowały Państwo Kościelne, a I Legia wkroczyła do Rzymu (3 maja). Polacy brali udział w bitwie pod Magliano (1 grudnia), w której legioniści dowodzeni przez Kniaziewicza rozbili kilkutysięczny korpus wojsk Królestwa Neapolu oraz zdobyli obóz i taboru. Walczyli też pod Civita Castelana (4 grudnia), gdzie zwyciężyli wraz z dywizją Macdonalda nad siłami Neapolu. Dzień później pod Falari (5 grudnia), po raz kolejny odparli atak wojsk Neapolu i wzięli do niewoli 3 tys. jeńców. 30 grudnia brali udział przy oblężeniu twierdzy Gaeta, która została zdobyta przez Kniaziewicza.
W 1799 roku doszło do wielu starć. Polacy wspierali Francuzów w walce w drugiej wojnie koalicyjnej. Pod Legnano (26 marca) II Legia straciła 750 ludzi. Pod Magnano (5 kwietnia) straty Polaków wyniosły 1750 zabitych, ponadto śmiertelnie ranny został gen. Rymkiewicz. Bardzo ciężka dla wojsk polskich i francuskich, dowodzonych przez Macdonalda, okazała się bitwa nad Trebbią koło Piacenzy (17-19 czerwca), gdzie naszym przeciwnikiem był feldmarszałek rosyjski Aleksander Suworow (wcześniej wsławił się m.in. stłumieniem powstania kościuszkowskiego). Podczas walki Dąbrowski został ciężko ranny i ledwo uszedł z życiem. Wyprowadził z niej zaledwie 1,5 tys. żołnierzy. Po oblężeniu Mantui (11 kwietnia-29 lipca), które skończyło się klęską wojsk francusko-polskich, Polacy z Galicji zostali wydani w ręce Austriaków przez komendanta tej twierdzy generała Franciszka Latour-Foissaca. Po bitwach pod Novi (15 sierpnia) i Bosco (24 października) liczba legionistów spadła do zaledwie 700 żołnierzy piechoty, dlatego Dąbrowski udał się do Paryża w celu uzyskania środków na odbudowę Legionów. Nieco wcześniej, 8 września 1799 roku, część żołnierzy Legionów Polskich utworzyło Legię Naddunajską pod wodzą generała Karola Ottona Kniaziewicza (1762-1842). Początkowo miała się znajdować na żołdzie Republiki Batawskiej (tereny dzisiejszej Holandii), ale ostatecznie znalazła się na żołdzie francuskim.
W 1800 roku na uwagę zasługuje udział Polaków w bitwie pod Hohenlinden (3 grudnia). Walczyło tam 3 tysiące żołnierzy Legii Naddunajskiej Kniaziewicza, którzy zasilali dywizje francuskie. Wdarli się oni na tyły wojsk austriackich, co umożliwiło Francuzom dowodzonym przez generała Jeana Victora Marię Moreau (1763-1813) przeprowadzenie generalnego ataku na nieprzyjaciela. Ostatecznie Austriacy zostali rozgromieni .
San Domigno- wyspa śmierci
W 1801 roku Francja podpisała pokój z Austrią w Luneville (9 lutego) potwierdzający warunki z Campo Formio i znów zaczęto myśleć o likwidacji Legionów. Brak perspektywy bezpośredniej walki o niepodległość Polski doprowadził do podania się do dymisji wielu oficerów. Ponadto w 1801 roku Legion Dąbrowskiego został podzielony na dwie półbrygady, trzecią utworzono z Legii Naddunajskiej (w 1802 roku przeszły one na żołd Republiki Włoskiej). To spowodowało spadek siły militarnej polskich oddziałów. Teraz stały się one kłopotliwe dla Bonapartego, który wysłał dwie półbrygady na San Domingo (dzisiejsze Haiti) na Morzu Karaibskim, aby pomagały tłumić powstanie Murzynów. W sumie przybyło tam 5520 żołnierzy, z których zmarło lub poległo 4 tys., co spowodowane było nie tylko zaciekłym oporem powstańców, ale również tropikalnym klimatem, do którego Polacy nie byli przystosowani (m.in. chorowali na malarię i żółtą febrę). Kilkaset naszych rodaków osiedliło się na San Domingo albo dostało się do niewoli angielskiej. Tylko nieco ponad 300 legionistów powróciło do Francji. Ostateczna kapitulacja polsko-francuskich niedobitków na San Domingo nastąpiła dopiero w 1809 roku.
Ci, którzy zostali
Trzecia półbrygada, której Napoleon nie wysłał do tłumienia powstania murzyńskiego, licząca ok. 4 tys. żołnierzy, walczyła w kolejnych kampaniach, biorąc udział m.in. w zwycięskiej dla Francuzów bitwie pod Castel Franco (24 listopada 1805 roku). Piechota pułkownika J. Grabińskiego i jazda generała A. Różnieckiego miała duży wkład w pokonaniu Austriaków i wzięciu do niewoli księcia de Rohan, który podążał na odsiecz Wenecji.
Po utworzeniu zależnego od Francji Królestwa Neapolu część polskich żołnierzy przydzielono pod komendę starszego brata Napoleona Józefa Bonapartego (1768-1844), który został władcą tego państwa, a pozostałych skierowano do na ziemie polskie, aby walczyli z Prusami. Oficerowie tych jednostek weszli w skład armii Księstwa Warszawskiego lub oddziałów walczących w armii Napoleona. Tak zakończyła się historia Legionów Polskich we Włoszech.
Znaczenie
Znaczenie Legionów było duże. Doprowadziły one do umiędzynarodowienia sprawy polskiej; oficerowie legionowi tworzyli kadrę dowódczą w powstałym na mocy traktatu w Tylży (7-9 lipca 1807) Księstwie Warszawskim, a później Królestwie Polskim. Dzięki Legionom powstała legenda napoleońska w kulturze polskiej w XIX wieku. O Legionach opowiada również, o czym już była mowa wcześniej,, Mazurek Dąbrowskiego, hymn naszego kraju, którego refren w obecnej wersji brzmi :
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Warto również pamiętać, że droga do awansu w Legionach była otwarta dla wszystkich umiejących czytać i pisać, dzięki czemu nawet chłopi mogli dojść do stopni podoficerskich. Analfabetom stwarzano możliwość nauki, dlatego w praktyce, po jakimś czasie, w zasadzie każdy żołnierz mógł się starać o awans. To wszystko sprawiło, że Legiony Polskie we Włoszech, choć nie odegrały znaczącej roli militarnej i politycznej, na stałe zapisały się w pamięci Polaków.
Wielu Polaków, mimo że znaleźli się na terenach różnych państw, chciało odzyskać wolność niemal natychmiast. Część z nich zamierzała uzyskać wsparcie innych krajów, gdyż zdawała sobie sprawę, że sami nie będą żadnym zagrożeniem dla zaborców. Jedną z takich osób był generał Jan Henryk Dąbrowski (1755-1818), którego wówczas już znano, ponieważ brał udział w wojnie ,,kartoflanej” w latach 1778-1779 (o sukcesję bawarską po śmierci Maksymiliana Józefa Wittelsbacha, w której Prusy pokonały Austrię), wojnie polsko-rosyjskiej 1792 (w obronie konstytucji 3 maja) oraz w powstaniu kościuszkowskim (2 października 1794 roku udało mu się zająć Bydgoszcz, a następnie wkroczyć na terytorium Prus Królewskich). Dzięki temu był doświadczonym wojskowym, cieszącym się powszechnym szacunkiem.
Początkowo jednak Dąbrowski chciał odbudować państwo polskie w oparciu o sojusz z Prusami. W marcu 1796 roku przebywał w Berlinie, gdzie przekonywał króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II (rządził w latach 1786-1797), że jest gotów poprzeć ideę utworzenia państwa prusko-polskiego, którym mieliby rządzić Hohenzollernowie. Przedstawił także plan powstania przeciwko Austrii i Rosji, które miało być wsparte sojuszem francusko-pruskim. Równocześnie prowadził też rozmowy z przedstawicielami Republiki Francuskiej.
Plany współpracy z Prusami załamały się jednak z powodu dwulicowości Berlina. Dąbrowski udał się przez Saksonię do Paryża, gdzie 30 września rozpoczął pertraktacje z rządem francuskim, w których w ogólnych zarysach przedstawił plan powołania polskiego wojska. Dyrektoriat odesłał generała do Napoleona Bonapartego (1769-1821), który prowadził działania zbrojne na terenie Półwyspu Apenińskiego, gdyż konstytucja Francji zabraniała służby cudzoziemcom lub tworzenia formacji cudzoziemskich przy armii francuskiej. Z tego powodu wojska Dąbrowskiego musiały podlegać jednemu z państw sprzymierzonych z Francją. Takim krajem była Republika Lombardzka utworzona w maju 1796 roku przez Napoleona. W myśl zamierzeń Dąbrowskiego oddziały polskie miały się składać z żołnierzy z zaboru austriackiego wziętych uprzednio do niewoli przez Francuzów oraz uczestników powstania kościuszkowskiego przebywających na emigracji.
2 grudnia 1796 roku doszło w Mediolanie do spotkania generałów Jana Henryka Dąbrowskiego z Bonapartem. Początkowo Korsykanin podchodził do planu utworzenia Legionów Polskich ze sporą rezerwą, co spowodowane było między innymi intrygami Józefa Sułkowskiego (1773-1798), służącego już wcześniej Napoleonowi, który w Dąbrowskim widział zwolennika ,,starych porządków”. Ważny był też fakt, że Bonaparte nie znał Polski i Polaków, dlatego nie miał do nich zaufania. Sułkowski mówił mu o naszej ojczyźnie jako o kraju ,,butnych, niesfornych, a często przedajnych magnatów, sobkowskiej i piwnicznej szlachty, ciemnego i wynędzniałego mieszczanina, pasożytniczego Żyda, straszliwie uciśnionego chłopa, który na próżno usiłowała ratować nieliczna garść patriotów”. Mimo to 9 stycznia 1797 roku Dąbrowski zawarł umowę z Rządem Tymczasowym Lombardii o utworzeniu Legionów Polskich posiłkujących Republikę Lombardzką (później zostały przekształcone w Polski Korpus Posiłkowy Republiki Cyzalpińskiej i wreszcie w Legię Włoską). Jeden z punktów memoriału przedłożonego Administracji Generalnej Rzeczypospolitej Lombardzkiej mówił : ,,Polacy ofiarując swą służbę Lombardii pragnęliby, ażeby wzięła ona pod uwagę ich sytuację”. Umundurowanie legionistów nawiązywało do tradycji polskiej, żołnierze nosili szlify w barwach narodowych Lombardii z napisem ,,Ludzie wolni są braćmi” oraz kokardę francuską. W maju 1797 Legiony podzielono na dwie legie : pierwszą pod dowództwem generała Józefa Wielhorskiego (1759-1817) i drugą, pod dowództwem generała Franciszka Rymkiewicza (1756-1799). Utworzono także batalion artylerii i pułk jazdy.
20 stycznia 1797 Dąbrowski wydał w czterech językach odezwę do rodaków na terenie dawnej Rzeczypospolitej i na emigracji oraz do wojskowych służących w obcych armiach. Wzywała do wstępowania pod ,,polskie sztandary”. Wywołała ona różne reakcje. Przeciwnikami idei legionowej byli ludzie związani z Deputacją, założoną w 1795 roku przez Dionizego Mniewskiego (ok.1750-ok.1808), księdza Franciszka Ksawerego Dmochowskiego (1762-1808), Józefa Kalasantego Szaniawskiego (1764-1843) i Gabriela Taszyckiego (1755-1809). Szczególnie krytycznie nastawiony był generał Józef Zajączek (1752-1826), który uważał, że Dąbrowskiemu brakuje umiejętności dowódczych.
Armia obywatelska
Początkowo zgłosiło się ponad tysiąc ochotników. Ich liczba rosła, by w maju 1797 roku osiągnąć ok. 7 tys. żołnierzy. Legiony Polskie stały się formacją wojskową nowego typu – miały charakter wojska narodowego, w którym starano się kształcić zwykłych żołnierzy na świadomych obywateli. Wprowadzono naukę czytania i pisania, uczono historii, a także uroczyście obchodzono rocznice ważnych wydarzeń narodowych, jak na przykład uchwalenie Konstytucji 3 maja. Zakazano również stosowania kar cielesnych, a ochotników próbowano włączać do współdecydowania w sprawach gospodarczych wojska. Zupełnie odwrotnie było w armiach zaborczych, w których narzędziem utrzymywania porządku była najczęściej chłosta.
O działaniach Legionów Polskich opowiada Mazurek Dąbrowskiego (Pieśń Legionów Polskich we Włoszech) – utwór napisany przez Józefa Wybickiego (1747-1822) na melodię popularnej wówczas piosenki śpiewanej na Podlasiu i Pomorzu Gdańskim w połowie XVIII wieku. Pierwszy raz zagrano go publicznie 20 lipca 1797 roku w ówczesnej głównej kwaterze Legionów w Reggio Emilia (początkowo znajdowała się w Bolonii, później została przeniesiona do Reggio Emilia, a następnie do Mediolanu). Podczas powstania listopadowego był śpiewany jako hymn narodowy, a w 1927 roku ,,Mazurek Dąbrowskiego” został oficjalnie hymnem państwowym.
Szlak bojowy
Początkowo Legiony Polskie uczestniczyły w walkach pod Rimini, Weroną i nad jeziorem Garda. Jednak w kwietniu 1797 roku, kiedy wojska Napoleona dotarły pod Wiedeń, Austriacy podpisali z Francuzami preliminaria pokojowe w Loeben, a następnie zawarli pokój w Campo Formio 17 października 1797 roku. Na jego mocy Austria zrzekała się Belgii i posiadłości na lewym brzegu Renu oraz Lombardii, uznawała wpływy francuskie w Holandii, sama zachowywała natomiast Wenecję. Wielu uważało wówczas, że Legiony Polskie utraciły swoje znaczenie i przestały być użyteczne. Okazało się jednak, że Bonaparte, który przez prawie cały okres zwany epoką napoleońską prowadził liczne wojny, korzystał z ich pomocy jeszcze przez kilka lat.
W 1798 roku Legiony okupowały Państwo Kościelne, a I Legia wkroczyła do Rzymu (3 maja). Polacy brali udział w bitwie pod Magliano (1 grudnia), w której legioniści dowodzeni przez Kniaziewicza rozbili kilkutysięczny korpus wojsk Królestwa Neapolu oraz zdobyli obóz i taboru. Walczyli też pod Civita Castelana (4 grudnia), gdzie zwyciężyli wraz z dywizją Macdonalda nad siłami Neapolu. Dzień później pod Falari (5 grudnia), po raz kolejny odparli atak wojsk Neapolu i wzięli do niewoli 3 tys. jeńców. 30 grudnia brali udział przy oblężeniu twierdzy Gaeta, która została zdobyta przez Kniaziewicza.
W 1799 roku doszło do wielu starć. Polacy wspierali Francuzów w walce w drugiej wojnie koalicyjnej. Pod Legnano (26 marca) II Legia straciła 750 ludzi. Pod Magnano (5 kwietnia) straty Polaków wyniosły 1750 zabitych, ponadto śmiertelnie ranny został gen. Rymkiewicz. Bardzo ciężka dla wojsk polskich i francuskich, dowodzonych przez Macdonalda, okazała się bitwa nad Trebbią koło Piacenzy (17-19 czerwca), gdzie naszym przeciwnikiem był feldmarszałek rosyjski Aleksander Suworow (wcześniej wsławił się m.in. stłumieniem powstania kościuszkowskiego). Podczas walki Dąbrowski został ciężko ranny i ledwo uszedł z życiem. Wyprowadził z niej zaledwie 1,5 tys. żołnierzy. Po oblężeniu Mantui (11 kwietnia-29 lipca), które skończyło się klęską wojsk francusko-polskich, Polacy z Galicji zostali wydani w ręce Austriaków przez komendanta tej twierdzy generała Franciszka Latour-Foissaca. Po bitwach pod Novi (15 sierpnia) i Bosco (24 października) liczba legionistów spadła do zaledwie 700 żołnierzy piechoty, dlatego Dąbrowski udał się do Paryża w celu uzyskania środków na odbudowę Legionów. Nieco wcześniej, 8 września 1799 roku, część żołnierzy Legionów Polskich utworzyło Legię Naddunajską pod wodzą generała Karola Ottona Kniaziewicza (1762-1842). Początkowo miała się znajdować na żołdzie Republiki Batawskiej (tereny dzisiejszej Holandii), ale ostatecznie znalazła się na żołdzie francuskim.
W 1800 roku na uwagę zasługuje udział Polaków w bitwie pod Hohenlinden (3 grudnia). Walczyło tam 3 tysiące żołnierzy Legii Naddunajskiej Kniaziewicza, którzy zasilali dywizje francuskie. Wdarli się oni na tyły wojsk austriackich, co umożliwiło Francuzom dowodzonym przez generała Jeana Victora Marię Moreau (1763-1813) przeprowadzenie generalnego ataku na nieprzyjaciela. Ostatecznie Austriacy zostali rozgromieni .
San Domigno- wyspa śmierci
W 1801 roku Francja podpisała pokój z Austrią w Luneville (9 lutego) potwierdzający warunki z Campo Formio i znów zaczęto myśleć o likwidacji Legionów. Brak perspektywy bezpośredniej walki o niepodległość Polski doprowadził do podania się do dymisji wielu oficerów. Ponadto w 1801 roku Legion Dąbrowskiego został podzielony na dwie półbrygady, trzecią utworzono z Legii Naddunajskiej (w 1802 roku przeszły one na żołd Republiki Włoskiej). To spowodowało spadek siły militarnej polskich oddziałów. Teraz stały się one kłopotliwe dla Bonapartego, który wysłał dwie półbrygady na San Domingo (dzisiejsze Haiti) na Morzu Karaibskim, aby pomagały tłumić powstanie Murzynów. W sumie przybyło tam 5520 żołnierzy, z których zmarło lub poległo 4 tys., co spowodowane było nie tylko zaciekłym oporem powstańców, ale również tropikalnym klimatem, do którego Polacy nie byli przystosowani (m.in. chorowali na malarię i żółtą febrę). Kilkaset naszych rodaków osiedliło się na San Domingo albo dostało się do niewoli angielskiej. Tylko nieco ponad 300 legionistów powróciło do Francji. Ostateczna kapitulacja polsko-francuskich niedobitków na San Domingo nastąpiła dopiero w 1809 roku.
Ci, którzy zostali
Trzecia półbrygada, której Napoleon nie wysłał do tłumienia powstania murzyńskiego, licząca ok. 4 tys. żołnierzy, walczyła w kolejnych kampaniach, biorąc udział m.in. w zwycięskiej dla Francuzów bitwie pod Castel Franco (24 listopada 1805 roku). Piechota pułkownika J. Grabińskiego i jazda generała A. Różnieckiego miała duży wkład w pokonaniu Austriaków i wzięciu do niewoli księcia de Rohan, który podążał na odsiecz Wenecji.
Po utworzeniu zależnego od Francji Królestwa Neapolu część polskich żołnierzy przydzielono pod komendę starszego brata Napoleona Józefa Bonapartego (1768-1844), który został władcą tego państwa, a pozostałych skierowano do na ziemie polskie, aby walczyli z Prusami. Oficerowie tych jednostek weszli w skład armii Księstwa Warszawskiego lub oddziałów walczących w armii Napoleona. Tak zakończyła się historia Legionów Polskich we Włoszech.
Znaczenie
Znaczenie Legionów było duże. Doprowadziły one do umiędzynarodowienia sprawy polskiej; oficerowie legionowi tworzyli kadrę dowódczą w powstałym na mocy traktatu w Tylży (7-9 lipca 1807) Księstwie Warszawskim, a później Królestwie Polskim. Dzięki Legionom powstała legenda napoleońska w kulturze polskiej w XIX wieku. O Legionach opowiada również, o czym już była mowa wcześniej,, Mazurek Dąbrowskiego, hymn naszego kraju, którego refren w obecnej wersji brzmi :
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Warto również pamiętać, że droga do awansu w Legionach była otwarta dla wszystkich umiejących czytać i pisać, dzięki czemu nawet chłopi mogli dojść do stopni podoficerskich. Analfabetom stwarzano możliwość nauki, dlatego w praktyce, po jakimś czasie, w zasadzie każdy żołnierz mógł się starać o awans. To wszystko sprawiło, że Legiony Polskie we Włoszech, choć nie odegrały znaczącej roli militarnej i politycznej, na stałe zapisały się w pamięci Polaków.
Odezwa gen. Dąbrowskiego do Polaków z dnia 5 stycznia 1797 roku
Dąbrowski, polski generał lejtnant, upoważniony przez wodza naczelnego francuskiej w Italii do formowania korpusów polskich posiłkujących Lombardię
Do Kongresu Stanu Lombardii
Obywatele Reprezentanci !
Mam zaszczyt wręczyć wam list wodza armii włoskiej, którym upoważnia on was do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków w sprawie utworzenia korpusów posiłkowych polskich, które pod rozkazami wyzwolicieli Włoch, maszerując do zwycięstwa śladami dzielnej armii francuskiej, wspólnie z waszymi wojownikami bronić będą waszej wolności. Dlatego też przedkładam waszej rozwadze następujące artykuły, jakie mam zaszczyt przedstawić w imieniu współrodaków.
1. Zgodnie z odpowiedzią ministra wojny w imieniu Dyrektoriatu Wykonawczego (Paryż 9 brumaire'a roku 5*) korpusy polskie, które uformują się w Lombardii, zatrzymają tytuł Legionów Polskich posiłkujących Lombardię.
2. Z tego tytułu wynika, że ubiory, odznaki wojskowe i organizacja tego korpusu winny być w miarę możności zbliżone do zwyczajów Polaków.
3. Z wdzięczności i na znak jedności oficerowie i żołnierze korpusów polskich będą nosili kontrepolet o barwach narodowych Lombardii z napisem "Ludzie wolni są bracia". Będą oni nosić kokardę francuską jako narodu opiekuńczego ludzi wolnych.
4. Żołd, utrzymanie i wszystko, co jest przyznane oddziałom narodowym (lombardzkim), będzie wspólne dla korpusów polskich.
5. Kongres Stanu zechce wydać patenty oficerom zatrudnionym we wspomnianych korpusach, którzy przedstawieni mu zostaną przez niżej podpisanego lub tego, kto będzie dowodził naczelnie korpusami. Kongres Stanu wspólnie z niżej podpisanym zechce prosić naczelnego wodza armii włoskiej, by ten raczył zatwierdzić osobiście wzmiankowane patenty. 6. Niżej podpisany, w imieniu swych rodaków, nie wątpi wcale, że Kongres Stanu uwzględni los Polaków, którzy ofiarowują mu swe służby, i chociaż korpusy te złożone są z cudzoziemców, [Polacy] mają nadzieję, że ocenia się ich inaczej niż oddziały, które sprzedają się dla niskiego interesu. Intencją bowiem Polaków jest tylko bronić wspólnej sprawy lub umrzeć za wolność. Nie wątpią oni też, że jeśli ojczyzna wezwie ich ma swą służbę, to lud lombardzki z zadowoleniem przyjmie, iż pobiegną oni z południa na północ, by bronić wolności.
7. Ponieważ uczynię mym najświętszym obowiązkiem jak najszybciej urzeczywistnić nadzieje ludu lombardzkiego co do wzrostu jego sił, mam zaszczyt upraszać Kongres Stanu, by zechciał wyznaczyć koszary i wszystko, co trzeba, by założyć zakład mających się formować korpusów.
8. Aby przyspieszyć działania dla powiększenia sił zbrojnych Lombardii, Kongres Stanu zechce mianować deputowanego, z którym niżej podpisany będzie miał bezpośrednie kontakty we wszystkim, co odnosi się do szczegółów formowania korpusów.
9. Kongres Stanu zechce przedstawić naczelnemu wodzowi armii włoskiej porozumienie zawarte przeze mnie w imieniu mych rodaków, aby mogło być zatwierdzone i podpisane przez niego.
Niżej podpisany, jak najszybciej pragnąc być użytecznym sprawie wolności, wzywa Reprezentantów Lombardii, by zechcieli przyspieszyć odpowiedź, która jest tym bardziej niezbędna, że już zgłosiło się kilku Polaków, by włączono ich do wspomnianych korpusów.
Dąbrowski- generał lejtnant polski
W kwaterze głównej w Mediolanie 16 nivose'a roku 5.
Do Kongresu Stanu Lombardii
Obywatele Reprezentanci !
Mam zaszczyt wręczyć wam list wodza armii włoskiej, którym upoważnia on was do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków w sprawie utworzenia korpusów posiłkowych polskich, które pod rozkazami wyzwolicieli Włoch, maszerując do zwycięstwa śladami dzielnej armii francuskiej, wspólnie z waszymi wojownikami bronić będą waszej wolności. Dlatego też przedkładam waszej rozwadze następujące artykuły, jakie mam zaszczyt przedstawić w imieniu współrodaków.
1. Zgodnie z odpowiedzią ministra wojny w imieniu Dyrektoriatu Wykonawczego (Paryż 9 brumaire'a roku 5*) korpusy polskie, które uformują się w Lombardii, zatrzymają tytuł Legionów Polskich posiłkujących Lombardię.
2. Z tego tytułu wynika, że ubiory, odznaki wojskowe i organizacja tego korpusu winny być w miarę możności zbliżone do zwyczajów Polaków.
3. Z wdzięczności i na znak jedności oficerowie i żołnierze korpusów polskich będą nosili kontrepolet o barwach narodowych Lombardii z napisem "Ludzie wolni są bracia". Będą oni nosić kokardę francuską jako narodu opiekuńczego ludzi wolnych.
4. Żołd, utrzymanie i wszystko, co jest przyznane oddziałom narodowym (lombardzkim), będzie wspólne dla korpusów polskich.
5. Kongres Stanu zechce wydać patenty oficerom zatrudnionym we wspomnianych korpusach, którzy przedstawieni mu zostaną przez niżej podpisanego lub tego, kto będzie dowodził naczelnie korpusami. Kongres Stanu wspólnie z niżej podpisanym zechce prosić naczelnego wodza armii włoskiej, by ten raczył zatwierdzić osobiście wzmiankowane patenty. 6. Niżej podpisany, w imieniu swych rodaków, nie wątpi wcale, że Kongres Stanu uwzględni los Polaków, którzy ofiarowują mu swe służby, i chociaż korpusy te złożone są z cudzoziemców, [Polacy] mają nadzieję, że ocenia się ich inaczej niż oddziały, które sprzedają się dla niskiego interesu. Intencją bowiem Polaków jest tylko bronić wspólnej sprawy lub umrzeć za wolność. Nie wątpią oni też, że jeśli ojczyzna wezwie ich ma swą służbę, to lud lombardzki z zadowoleniem przyjmie, iż pobiegną oni z południa na północ, by bronić wolności.
7. Ponieważ uczynię mym najświętszym obowiązkiem jak najszybciej urzeczywistnić nadzieje ludu lombardzkiego co do wzrostu jego sił, mam zaszczyt upraszać Kongres Stanu, by zechciał wyznaczyć koszary i wszystko, co trzeba, by założyć zakład mających się formować korpusów.
8. Aby przyspieszyć działania dla powiększenia sił zbrojnych Lombardii, Kongres Stanu zechce mianować deputowanego, z którym niżej podpisany będzie miał bezpośrednie kontakty we wszystkim, co odnosi się do szczegółów formowania korpusów.
9. Kongres Stanu zechce przedstawić naczelnemu wodzowi armii włoskiej porozumienie zawarte przeze mnie w imieniu mych rodaków, aby mogło być zatwierdzone i podpisane przez niego.
Niżej podpisany, jak najszybciej pragnąc być użytecznym sprawie wolności, wzywa Reprezentantów Lombardii, by zechcieli przyspieszyć odpowiedź, która jest tym bardziej niezbędna, że już zgłosiło się kilku Polaków, by włączono ich do wspomnianych korpusów.
Dąbrowski- generał lejtnant polski
W kwaterze głównej w Mediolanie 16 nivose'a roku 5.
Odezwa gen. Dąbrowskiego do polaków z dnia 20.01.1797 r.
Odezwa do Polaków Dąbrowski, generał lieutnant polski, umocowany do formowania Legyonów Polskich we Włoszech do Współobywateli!
Wierny Oyczyźnie moiey do ostatniego momentu, walczyłem za iey wolność pod Nieśmiertelnym Kościuszko, upadła ona pod przemocą y nie zostaje nam, iak pocieszaiące wspomnienie, żeśmy krew przelewali za ziemię Przodków naszych, żeśmy widzieli nasze chorągwie zwycięskie pod Dubienką, Racławicami, Warszawą i Wilnem. Polacy, nadzieja powstaje, Francya zwycięża, ona się bije za sprawę Narodów, staraymy się osłabić iey nieprzyjaciół.
Francya pozwala nam schronienia czekaiąc lepszych dla kraju naszego, idźmy pod iey chorągwie, te są oznakiem honoru y zwycięstwa. Legiony Polskie formuią się we Włoszech, na tey ziemi niegdyś Świątyni wolności.
Już officerowie y żołnierze, Towarzysze trudów waszych y męstwa są ze mną, iuż się Bataliony formuią, przybywaycie, Koledzy, rzucaycie broń, którą was nosić przymuszono, bijmy się za sprawę wspólną Wszystkich Narodów, za wolność pod walecznym Bonaparte, Zwycięzcą Włoch. Tryumfy Rzpltey Francuskiey są naszą iedyną nadzieją, za iey pomocą y iey alyantów może zobaczymy domy nasze, któreśmy z rozrzewnieniem porzucili.
W Kwaterze Główney w Medyolanie, Dnia 1 Pluviose Roku 5 Rpl. Francuskiey, iedney y nie rozdzielney
Polski jenerał lieutnant
Jan Dąbrowski
Wierny Oyczyźnie moiey do ostatniego momentu, walczyłem za iey wolność pod Nieśmiertelnym Kościuszko, upadła ona pod przemocą y nie zostaje nam, iak pocieszaiące wspomnienie, żeśmy krew przelewali za ziemię Przodków naszych, żeśmy widzieli nasze chorągwie zwycięskie pod Dubienką, Racławicami, Warszawą i Wilnem. Polacy, nadzieja powstaje, Francya zwycięża, ona się bije za sprawę Narodów, staraymy się osłabić iey nieprzyjaciół.
Francya pozwala nam schronienia czekaiąc lepszych dla kraju naszego, idźmy pod iey chorągwie, te są oznakiem honoru y zwycięstwa. Legiony Polskie formuią się we Włoszech, na tey ziemi niegdyś Świątyni wolności.
Już officerowie y żołnierze, Towarzysze trudów waszych y męstwa są ze mną, iuż się Bataliony formuią, przybywaycie, Koledzy, rzucaycie broń, którą was nosić przymuszono, bijmy się za sprawę wspólną Wszystkich Narodów, za wolność pod walecznym Bonaparte, Zwycięzcą Włoch. Tryumfy Rzpltey Francuskiey są naszą iedyną nadzieją, za iey pomocą y iey alyantów może zobaczymy domy nasze, któreśmy z rozrzewnieniem porzucili.
W Kwaterze Główney w Medyolanie, Dnia 1 Pluviose Roku 5 Rpl. Francuskiey, iedney y nie rozdzielney
Polski jenerał lieutnant
Jan Dąbrowski
wtorek, 18 maja 2010
Bitwa pod Raszynem.
Śmierć Cypriana Godebskiego pod Raszynem, obraz Januarego Suchodolskiego
Plan Bitwy pod Raszynem wykonany przez prof. Tadeusza M. Nowaka.
Zdjęcia z Rekonstrukcji bitwy pod Raszynem.
Rekonstrukcja bitwy pod Raszynem 2009
"Mazurek Dąbrowskiego"
Tekst pierwotny:
Jeszcze Polska nie umarła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca moc wydarła,
Szablą odbierzemy.
Marsz, marsz, Dąbrowski,
Do Polski z ziemi włoskiej,
Za Twoim przewodem
Złączem się z narodem.
Jak Czarniecki do Poznania
Wracał się przez morze,
Dla ojczyzny ratowania
Po szwedzkim rozbiorze.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Bedziem Polakami,
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Niemiec, Moskal nie osiędzie,
Gdy jąwszy pałasza,
Hasłem wszystkich zgoda będzie
I ojczyzna nasza.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany:
"Słuchaj jeno, pono nasi
Bija w tarabany."
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Na to wszystkich jedne glosy:
"Dosyć tej niewoli!
Mamy racławickie kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli."
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Tekst obecny:
Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.
Marsz, marsz, Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski,
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Bedziem Polakami,
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wracał się przez morze.
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Mówił ojciec do swej Basi
Cały zapłakany:
"Słuchaj jeno, pono nasi
Bija w tarabany."
Marsz, marsz, Dąbrowski...
Fragment filmu "Popioły"
niedziela, 16 maja 2010
Konspekt
Paweł Kania
Konspekt do lekcji historii przeprowadzonej w klasie II gimnazjum w dniu 20.05.2010 r. na temat: Sprawa polska w polityce Napoleona.
Cele:
Poziom I. Wiadomości:
Kategoria A: Po zakończonej lekcji uczeń wie, kim byli: Jan Henryk Dąbrowski, Józef Wybicki, ks. Józef Poniatowski, Fryderyk August, wie, że Legiony Polskie zostały utworzone we Włoszech, w ramach sił zbrojnych Republiki Lombardzkiej 9 stycznia 1797r., że w 1797r. powstał Mazurek Dąbrowskiego- obecny hymn Polski, wie, że 3 listopada 1806 r. Dąbrowski i Wybicki wydali odezwę wzywającą polaków do walki, że Księstwo Warszawskie powstało 7 lipca 1807 r. na mocy pokoju w Tylży, że 22 lipca w Dreźnie podpisano Konstytucję Księstwa Warszawskiego, wie, że księciem Ks. Warszawskiego został Fryderyk August z saskiej dynastii Wettinów, że polscy szwoleżerowie otworzyli drogę Napoleonowi do Madrytu, swoją szarżą w wąwozie Somosierra, że w 1809 r. do księstwa wkroczyły wojska austriackie, że do głównej bitwy doszło 19 kwietnia pod Raszynem, wie, że w 1813 r., Ks. Warszawskie opanowały wojska rosyjskie.
Kategoria B: Po zakończonej lekcji uczeń rozumie, dlaczego Legiony Polskie utworzono we Włoszech, dlaczego utworzone państwo polskie nazwano Księstwem Warszawskim.
Poziom II. Umiejętności:
Kategoria C: Po zakończonej lekcji uczeń umie wskazać na mapie gdzie walczyli polscy legioniści, umie wskazać na mapie jakie ziemie weszły w skład Księstwa Warszawskiego w 1807 r., jakie ziemie zostały do niego przyłączone w 1809 r., umie omówić wkład polaków w wyprawę Napoleona na Moskwę.
Kategoria D: Po zakończonej lekcji uczeń wyjaśnia, dlaczego część polskich legionistów została odesłana na San Domingo, co nowego wprowadzała Konstytucja Księstwa Warszawskiego i jaki ustrój wprowadzała, co wprowadzał dekret Fryderyka Augusta z 21 grudnia 1807 r., na czym polegał plan obrony Ks. Warszawskiego w 1809 r.
Poziom III. Kształtowanie postaw i przekonań:
Po zakończonej lekcji uczeń uznaje autorytet bohaterów narodowych, takich jak Jan Henryk Dąbrowski czy ks. Józef Poniatowski, którzy walczyli o oswobodzenie Ojczyzny.
Metody dydaktyczne:
- Opowiadanie wprowadzające.
- Praca pod kierunkiem przy użyciu internetu.
- Praca pod kierunkiem przy użyciu tekstu źródłowego.
- Praca pod Kierunkiem przy użyciu mapy.
Środki dydaktyczne:
- Internet.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA
I. Czynności organizacyjno porządkowe:
Nauczyciel uspokaja uczniów, wita się z nimi, przedstawia się i sprawdza obecność.
II. Uświadomienie celów lekcji. Podanie i objaśnienie tematu.
Nauczyciel mówi uczniom, że dzisiejsza lekcja będzie wyglądać inaczej niż zwykle ponieważ zostanie przeprowadzona przy zastosowaniu komputerów i internetu. Na lekcji zajmiemy się Legionami Polskimi, Księstwem Warszawskim, a także wojskiem polskim w tamtym okresie.
Nauczyciel prosi uczniów o otwarcie zeszytów i zapisanie tematu lekcji: . Sprawa polska w polityce Napoleona.
Nauczyciel zapisuje temat na tablicy.
III. Opracowanie nowego tematu.
Nauczyciel mówi uczniom o sytuacji międzynarodowej jaka panowała po 1975 r. Następnie mówi o zabiegach gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, w celu utworzenia polskich oddziałów wojskowych, oraz prezentuje teksty odezw do Polaków.
Nauczyciel mówi uczniom o genezie powstania hymnu Polski, a następnie prosi uczniów o przyjęcie odpowiedniej postawy i odsłuchanie go.
Nauczyciel prezentuje na mapie trasę bojową Legionów Polskich we Włoszech i prosi uczniów by znaleźli w Internecie wiadomości nas temat poszczególnych bitew.
Nauczyciel mówi uczniom o tragicznym losie Polskich legionów i wysłaniu ich na San Domingo.
Nauczyciel mówi uczniom o nowej nadziei na odrodzenie Polski związaną z kampanią Napoleona z 1806 r., oraz prezentuje uczniom odezwę skierowaną do Polaków.
Nauczyciel mówi o wkładzie sformowanego wojska polskiego w walkach.
Nauczyciel mówi uczniom o powstaniu Księstwa Warszawskiego. Prezentuje jego granice, herb, mówi także o nadaniu mu przez Napoleona konstytucji, prezentując ją.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią konstytucji i określenie co ona zmieniała.
Nauczyciel mówi uczniom o wojnie z Austrią w 1809 r. nauczyciel prezentuje uczniom fragment filmu przedstawiającego rekonstrukcję bitwy pod Raszynem.
Nauczyciel mówi o zmianie granic Księstwa Warszawskiego po podpisaniu pokoju w Schönbrunn.
Nauczyciel omawia wkład polaków w kampanię Napoleona przeciw Rosji w 1812 r., pokazując uczniom ilustracje przedstawiające wyposażenie polskich żołnierzy.
Nauczyciel mówi uczniom o konsekwencjach klęski Napoleona w wojnie z Rosją i zajęciu przez nią Księstwa Warszawskiego.
IV. Rekapitulacja pierwotna.
Nauczyciel prosi uczniów o zaznaczenie na mapie konturowej Europy miejsc gdzie walczyli Polacy u boku Napoleona.
V. Podanie i objaśnienie zadania domowego
Nauczyciel zadaje i objaśnia zadanie domowe, które polega na sporządzeniu notatki z dzisiejszej lekcji. Przy jej opracowywaniu należy oprzeć się na prezentowanych zasobach internetowych.
Nauczyciel kończy lekcję i żegna się z uczniami.
Konspekt do lekcji historii przeprowadzonej w klasie II gimnazjum w dniu 20.05.2010 r. na temat: Sprawa polska w polityce Napoleona.
Cele:
Poziom I. Wiadomości:
Kategoria A: Po zakończonej lekcji uczeń wie, kim byli: Jan Henryk Dąbrowski, Józef Wybicki, ks. Józef Poniatowski, Fryderyk August, wie, że Legiony Polskie zostały utworzone we Włoszech, w ramach sił zbrojnych Republiki Lombardzkiej 9 stycznia 1797r., że w 1797r. powstał Mazurek Dąbrowskiego- obecny hymn Polski, wie, że 3 listopada 1806 r. Dąbrowski i Wybicki wydali odezwę wzywającą polaków do walki, że Księstwo Warszawskie powstało 7 lipca 1807 r. na mocy pokoju w Tylży, że 22 lipca w Dreźnie podpisano Konstytucję Księstwa Warszawskiego, wie, że księciem Ks. Warszawskiego został Fryderyk August z saskiej dynastii Wettinów, że polscy szwoleżerowie otworzyli drogę Napoleonowi do Madrytu, swoją szarżą w wąwozie Somosierra, że w 1809 r. do księstwa wkroczyły wojska austriackie, że do głównej bitwy doszło 19 kwietnia pod Raszynem, wie, że w 1813 r., Ks. Warszawskie opanowały wojska rosyjskie.
Kategoria B: Po zakończonej lekcji uczeń rozumie, dlaczego Legiony Polskie utworzono we Włoszech, dlaczego utworzone państwo polskie nazwano Księstwem Warszawskim.
Poziom II. Umiejętności:
Kategoria C: Po zakończonej lekcji uczeń umie wskazać na mapie gdzie walczyli polscy legioniści, umie wskazać na mapie jakie ziemie weszły w skład Księstwa Warszawskiego w 1807 r., jakie ziemie zostały do niego przyłączone w 1809 r., umie omówić wkład polaków w wyprawę Napoleona na Moskwę.
Kategoria D: Po zakończonej lekcji uczeń wyjaśnia, dlaczego część polskich legionistów została odesłana na San Domingo, co nowego wprowadzała Konstytucja Księstwa Warszawskiego i jaki ustrój wprowadzała, co wprowadzał dekret Fryderyka Augusta z 21 grudnia 1807 r., na czym polegał plan obrony Ks. Warszawskiego w 1809 r.
Poziom III. Kształtowanie postaw i przekonań:
Po zakończonej lekcji uczeń uznaje autorytet bohaterów narodowych, takich jak Jan Henryk Dąbrowski czy ks. Józef Poniatowski, którzy walczyli o oswobodzenie Ojczyzny.
Metody dydaktyczne:
- Opowiadanie wprowadzające.
- Praca pod kierunkiem przy użyciu internetu.
- Praca pod kierunkiem przy użyciu tekstu źródłowego.
- Praca pod Kierunkiem przy użyciu mapy.
Środki dydaktyczne:
- Internet.
CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA
I. Czynności organizacyjno porządkowe:
Nauczyciel uspokaja uczniów, wita się z nimi, przedstawia się i sprawdza obecność.
II. Uświadomienie celów lekcji. Podanie i objaśnienie tematu.
Nauczyciel mówi uczniom, że dzisiejsza lekcja będzie wyglądać inaczej niż zwykle ponieważ zostanie przeprowadzona przy zastosowaniu komputerów i internetu. Na lekcji zajmiemy się Legionami Polskimi, Księstwem Warszawskim, a także wojskiem polskim w tamtym okresie.
Nauczyciel prosi uczniów o otwarcie zeszytów i zapisanie tematu lekcji: . Sprawa polska w polityce Napoleona.
Nauczyciel zapisuje temat na tablicy.
III. Opracowanie nowego tematu.
Nauczyciel mówi uczniom o sytuacji międzynarodowej jaka panowała po 1975 r. Następnie mówi o zabiegach gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, w celu utworzenia polskich oddziałów wojskowych, oraz prezentuje teksty odezw do Polaków.
Nauczyciel mówi uczniom o genezie powstania hymnu Polski, a następnie prosi uczniów o przyjęcie odpowiedniej postawy i odsłuchanie go.
Nauczyciel prezentuje na mapie trasę bojową Legionów Polskich we Włoszech i prosi uczniów by znaleźli w Internecie wiadomości nas temat poszczególnych bitew.
Nauczyciel mówi uczniom o tragicznym losie Polskich legionów i wysłaniu ich na San Domingo.
Nauczyciel mówi uczniom o nowej nadziei na odrodzenie Polski związaną z kampanią Napoleona z 1806 r., oraz prezentuje uczniom odezwę skierowaną do Polaków.
Nauczyciel mówi o wkładzie sformowanego wojska polskiego w walkach.
Nauczyciel mówi uczniom o powstaniu Księstwa Warszawskiego. Prezentuje jego granice, herb, mówi także o nadaniu mu przez Napoleona konstytucji, prezentując ją.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią konstytucji i określenie co ona zmieniała.
Nauczyciel mówi uczniom o wojnie z Austrią w 1809 r. nauczyciel prezentuje uczniom fragment filmu przedstawiającego rekonstrukcję bitwy pod Raszynem.
Nauczyciel mówi o zmianie granic Księstwa Warszawskiego po podpisaniu pokoju w Schönbrunn.
Nauczyciel omawia wkład polaków w kampanię Napoleona przeciw Rosji w 1812 r., pokazując uczniom ilustracje przedstawiające wyposażenie polskich żołnierzy.
Nauczyciel mówi uczniom o konsekwencjach klęski Napoleona w wojnie z Rosją i zajęciu przez nią Księstwa Warszawskiego.
IV. Rekapitulacja pierwotna.
Nauczyciel prosi uczniów o zaznaczenie na mapie konturowej Europy miejsc gdzie walczyli Polacy u boku Napoleona.
V. Podanie i objaśnienie zadania domowego
Nauczyciel zadaje i objaśnia zadanie domowe, które polega na sporządzeniu notatki z dzisiejszej lekcji. Przy jej opracowywaniu należy oprzeć się na prezentowanych zasobach internetowych.
Nauczyciel kończy lekcję i żegna się z uczniami.
czwartek, 6 maja 2010
środa, 5 maja 2010
Dokumenty
Odezwa Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego do Polaków wzywająca do walki zbrojnej z dnia 3 XI 1806 roku
Program powitania Napoleona Bonaparte w Warszawie sporządzony 12 XII 1806 roku
Proklamacja Fryderyka Augusta w sprawie najazdu wojsk austriackich na Księstwo Warszawskie z 25 IV 1809 roku
Konstytucja Księstwa Warszawskiego z 22 VII 1807 roku
Dekret Fryderyka Augusta o wprowadzeniu Kodeksu Napoleona w Księstwie Warszawskim z 23 IV 1808 roku
Subskrybuj:
Posty (Atom)